Местата за отстранување на цврст отпад претставуваат потсектор во секторот за отпад. Во оваа категорија треба да се земат предвид емисиите што произлегуваат од отстранувањето на цврст отпад, при што ќе се земе предвид комуналниот и индустрискиот отпад кој сè уште се подложува на биолошка или хемиска деградација.
NMVOC се проценува со користење на методологијата Tier 2 (врз основа на моделираната емисија на CH4), а емисиите на честички се проценуваат со користење на методот Tier 1 со множење на количината на депониран комунален цврст отпад и факторите на емисија. NMVOC е пресметан со користење на факторите на емисија од Tier 2, следејќи ги упатствата на Водичот на EMEP/EEA.
Од сликите бр. 1 и 2 може да се види дека емисиите на NVOC, како и честичките покрај нив (2,5 честички) имаат постојан пораст со значителен раст од 2006 година, што е резултат на зголемената количина на отпад што се отстранува. Може да се заклучи дека управувањето со отпад не ја следи законски пропишаната хиерархија за управување со отпад каде што отстранувањето на отпадот треба да се намали, со зголемување на рециклирањето, повторната употреба, компостирањето, дигестирањето итн. на отпадот. Несоодветното управување со отпадот постојано придонесува за зголемување на емисиите на загадувачки супстанции во воздухот.
Биолошкиот третман на цврст отпад во Северна Македонија вклучува согорување и анаеробна дигестија во постројки за биогас. Согорувањето на цврст биолошки отпад вклучува согорување на градинарски отпад, органски отпад од домаќинствата и други извори. Согорувањето води до емисии на NH3. Емисиите во воздухот од согорувањето на органскиот отпад содржат мали количини на амонијак. Го користиме методот Tier 2 за да ја пресметаме емисијата на NH3 бидејќи се очекува дека е полесно да се добијат потребните влезни податоци за овој пристап. Трендовите во националното количество компостиран отпад како податоци за активноста се прикажани на следниот график.
Од слика бр. 3 може да се види дека податоците за активностите што се користат за пресметување на емисиите на NH3 се променливи во текот на периодот и дека согорувањето е многу малку застапено во нашата земја. Слично на тоа, емисиите на NH3 од биолошки третман на цврст отпад се мали во споредба со другите извори во секторот за отпад.
Македонскиот систем за третман на отпадни води се карактеризира со неколку помали постројки за третман на отпадни води и неколку индустриски постројки за третман. За делот од населението што не е поврзан со колективниот канализациски систем, се собира, транспортира и испушта септичка тиња.
Категоријата извори на отпадни води вклучува проценка на емисиите на NMVOC од ракување со индустриски и домашни отпадни води, т.е. собирање, третман и испуштање на отпадни води.
Методологијата за проценка на емисиите (пресметки на NMVOC) од ракување со отпадни води ја следи стандардната методологија Tier 2 од Водичот на EMEP/EEA.
Од графикот 4 може да се види дека емисиите на NМVOC од обработката на индустриски отпадни води од 2002 година па наваму се многу различни со многу зголемувања и падови, како и високи амплитуди. Од друга страна, емисиите на NМVOC од обработката на отпадни води од домаќинствата од 2018 година па наваму се зголемуваат до 2020 година, по што емисиите се намалуваат како резултат на намалувањето на третманот на отпадни води од домаќинствата (слика бр. 5).
Емисиите на NMVOC од секторот отпад за 2023 година учествуваат само со 0,48%, за PM 2,5 = 0,71%, PM10 = 0,46%. Емисиите на TSP од секторот отпад се 0,36% за 2023 година. Емисиите од секторот отпад за 2023 година за Cd = 2,33%, диоксини = 2,65% и PAH 5% кои доаѓаат од отворено горење на отпад.
Податоците за активноста за категоријата 5.C - Клинички отпад, потекнуваат од годишниот извештај на компанијата „Дрисла“ каде што се одвива согорување на клинички отпад. Компанијата започнала со работа во 2000 година.
Податоците за периодот 2000-2023 година се земени од веб-страницата на депонијата „Дрисла“. Вредноста за 2023 година е земена од извештајот доставен до МЖСПП. Користените емисиони фактори имаат единици како: kg/Mg отпад, g/Mg отпад и други. Забележани се емисии на различни загадувачи како SO2, NOX, NMVOC, тешки метали, TSP, BC. Еден од најдоминантните загадувачи од согорувањето на клинички отпад е TSP (17 kg/Mg отпад).
Поедноставната методологија вклучува употреба на еден фактор на емисија за секоја загадувачка супстанца што ја претставува емисијата по маса на согорен отпад, во комбинација со статистика за активноста:
Ова бара претходно познавање на масата на произведениот земјоделски отпад по хектар шумарство, овоштарник и обработливо земјиште. Се претпоставува дека отвореното горење на земјоделски отпад (освен горењето на стрништа) главно се практикува во шумарството, овоштарникот и обработливото земјоделство; емисиите од отворено горење за други видови земјоделство веројатно ќе бидат помалку значајни и се претпоставува дека се занемарливи.
Просечната количина на отпад што се согорува за обработливо земјоделско земјиште е 25 кг/хектар. Овој пристап е користен за проценка на податоците за активноста. Податоците за активноста се пресметани кога земјоделската површина изразена во хектари е помножена со факторот 25 и поделена со 1000, што е еднакво на отпадот што се согорува во кг. На пример, за 2018 година, отпадот од согорување е пресметан на овој начин: 518.740*25/1000=12.969
Податоците за обработливото земјоделско земјиште се земени од Државниот завод за статистика на Република Северна Македонија, овоштарници и лозја, 2007-2017 и базата на податоци на МАКСТАТ.
Користените фактори на емисија имаат единици како: кг/Мг отпад, г/Мг отпад и други. Забележани се емисии на различни загадувачи како SO2, NOX, NMVOC, тешки метали, PM, TSP, BC, CO. Еден од најдоминантните загадувачи од отворено согорување на отпад е CO (55,83 kg/Mg отпад).
